zaterdag 26 februari 2011

De heilige kurkentrekker

Lid van de broederschap
Ik was in elk geval onder de indruk van de schaal van het gebeuren. Er liepen enkele honderden mensen mee in de processie, die begon in Vaux, en die langzaam omhoog kronkelde over de korte afstand die Vaux van de kerk in Saint-Ythaire scheidt. De diverse gilden droegen hun banieren en hun verschillende uniformen, maar de “Chevaliers” van de “Confrérie” droegen behalve hun eigen uniform en Saint-Vincent nog andere parafernalia. Hun wapenschild toont behalve een kurkentrekker iets onduidelijks, dat op het eerste gezicht nog het meeste lijkt op een handgranaat. Bij nadere beschouwing bleek dat wat wij al snel de heilige handgranaat noemden die afgebeeld staat onder de heilige kurkentrekker een zijaanzicht van een tastevin te zijn, een ondiep, klein metalen, vaak zilveren schaaltje, dat door professionele wijnproevers gebruikt wordt om de kleur van (rode) wijn te testen, en om te proeven natuurlijk. Alle leden van de broederschap droegen een tastevin rond hun nek, en één van hen droeg ook nog een reusachtige kurkentrekker over zijn schouder.
Sonneurs de l'Echo de la Ferté
De speciale mis werd opgedragen zoals het een Franse priester betaamt. De kerk zat bomvol, en wel zo bomvol dat we nog net een plaatsje konden vinden achter een groep van 10 (tien) als jagers uitgedoste figuren die jachthoorns droegen. Ze bezorgden mij bijna een hartverlamming toen ze gezamenlijk besloten een psalm te begeleiden met hun hoorns. Na de mis werd er een krans gelegd bij het oorlogsmonument, en werd een ieder uitgenodigd voor de onontkoombare vin d’honneur op het stadhuis.
Maar wat is een fête in Frankrijk zonder een lunch? Rond twee uur dromden we de Foyer Rural van Saint-Gengoux binnen, waar een snelle telling duidelijk maakte dat de tafels gedekt waren voor zo’n 200 man. Navraag leerde ons ook, dat de maaltijd werd verzorgd door een firma uit Montchanin (ca. 25 km verderop), die met hun hele hebben en houwen (fornuizen, pannen, gereedschap, voedsel) de reis hadden gemaakt om een meer dan uitstekend maal te verzorgen.
Salle Polyvalente - Saint-Gengoux-le-National
Om de lezers te laten watertanden, dit was het menu:
Pâté de canard avec son foie gras et quelques feuilles;
Dôme de sole, queues d’écrevisses sauce du chef avec riz et fleuron;
Trou Bourguignon;
Souris de cerf braisé et ses légumes;
Fromage plateau servi avec noix et raisins;
Mignardises - Café.
En uiteraard werden er diverse uitstekende wijnen geserveerd bij het eten.....
De ridderslag
Tegen het eind van de middag volgde er nog een ritueel.
Enkele inwoners van de diverse communes werden naar voren geroepen, en kregen het privilege toe te treden tot de broederschap, en een enkeling werd tot ridder geslagen met de heilige kurkentrekker, en mocht zich sindsdien “Chevalier” noemen.
Zoals gebruikelijk bij dit soort festiviteiten nam de lunch minstens vier uur in beslag. Voor degenen, die na ca. 9 uur in de benen te zijn geweest er nóg geen genoeg van hadden, was er dansen en muziek tot in de kleine uurtjes. En hoewel de kwaliteit van de band in schril contrast stond met de rest van het gebodene, was dat toch niet de reden dat we het na de koffie voor gezien hielden.....

Voor onze eigen website klik hier.

zaterdag 19 februari 2011

De schijn-heilige

De officiële naamdag van Sint Vincent, de beschermheilige van de wijnboeren, valt op 22 januari. Dat is een dag, die in de Bourgondische wijnbouwgebieden niet ongezien voorbij gaat, hoewel wij doordat wij in een kleine wijngaardloze enclave wonen daar doorgaans weinig van merken. Er is een groot jaarlijks festival in Bourgogne, Saint Vincent Tournante, dat zoals de naam al aangeeft jaarlijks in een andere plaats wordt gehouden. Alle wijnboeren uit heel Bourgogne doen daaraan mee. Hoewel het festival aan het eind van de 19de eeuw op sterven na dood was (deels ook door de secularisatie van de Franse maatschappij), werd het aan het eind van de dertiger jaren nieuw leven ingeblazen, en vorig jaar waren er ruim 40000 man op de been tijdens het feest. In 2009 werd de Saint Vincent Tournante gehouden in het gebied van de Mâcon-villages appellation.
In plaatsen waar nog steeds een “Société de secours mutuelle” actief is (een soort wijnbouwersvakbond of gilde), die bij ons in de buurt weer verenigd zijn in een grotere organisatie, de “Confrérie des Vignerons de St Geng de Vigny” (let ook op de subtiele Franse woordspeling op Saint-Gengoux of Saint-Jean en vigneron of vignoble), wordt jaarlijks een plaatselijk Saint Vincent feest georganiseerd.
En ook dit rouleert van jaar tot jaar, maar wel in een veel kleiner gebied. Hoewel wij er dus niet direct mee te maken hebben, hadden we van vrienden die in een nabijgelegen dorp wonen, en daar actief zijn in hun Amicale of Foyer Rural, gehoord dat de plaatselijke Saint Vincent dit jaar in Saint-Ythaire, hun woonplaats zou worden gehouden. Ze waren inmiddels al maanden in de weer, één dag per week, om met de andere actieve dorpelingen papieren bloemen te fabriceren om op de grote dag het dorp een feestelijk aanzien te doen hebben. En omdat wij weten hoeveel werk dat is, daar wij dat één avond per jaar in Cormatin doen voor de Téléthon, realiseerden we ons dat dit véél meer inhield dan het organiseren van een plaatselijke rommelmarkt. We hadden laten blijken dat we wel geïnteresseerd waren in dit feest, en onlangs kregen we een programma met uitnodiging, we betaalden ons toegangsgeld, en sapristi, we stonden op de lijst van genodigden voor zondag 7 februari.
Het was een mistige zondagochtend, toen we om half tien in Vaux stonden, bij een schuur naast het huis van onze vrienden dat als vertrekpunt voor de processie gold. En de inwoners hadden goed werk geleverd. Alle straten, alle wegen, alle huizen waren versierd met kerstbomen, deels gedoneerd na de kerstdagen, deels vers gestolen uit de omringende bossen; alle kerstbomen, maar ook heggen en bomen langs de weg waren versierd met duizenden (ik overdrijf niet!) gele, rode, paarse en blauwe papieren bloemen. Verder waren veel huizen versierd met een opstelling die erg leek op wat Nederlanders buiten de deur zetten als iemand Abraham heeft gezien. Hier ging het vaak om levensgrote poppen, gedrapeerd in kruiwagens en omringd door een groot aantal lege wijnflessen. Dat het hier om Wijntje en Trijntje ging, werd aan niemands fantasie overgelaten. Rond kwart voor tien werd begonnen met het formeren van een optocht, voorafgegaan door de leden van de diverse gilden met hun banieren en hun heiligenbeelden.
Dat het nog vrij vroeg was voor mijn hersenen om normaal te functioneren, moge blijken uit het feit, dat toen ik een beeld op een juk zag staan met daarop het woord “Saint-Vallerin”, ik uitriep dat ze de verkeerde heilige mee hadden gebracht. Mij werd onmiddellijk duidelijk gemaakt, dat het om Saint Vincent uit Saint-Vallerin ging, een klein dorpje wat verder weg van hier. Ach, een vergissing is menselijk....

Wordt vervolgd

Voor onze eigen website klik hier.

zaterdag 12 februari 2011

En de winnaar is......

Gisteren was dan de grote dag: loto of bingo spelen voor mensen van buiten Cormatin die een aantal kaarten hadden gekocht.
Om vijf uur in de namiddag stroomde de Salle Saint-Roch vol met dorpelingen, die een uurtje bingo kwamen spelen in loco parentis. Er waren flink wat kaarten verkocht, en een ieder kreeg er een aantal uitgereikt. Wij speelden elk op 12 (willekeurige, om fraude te voorkomen) kaarten tegelijk. Na een half uur viel de eerste prijs, een flat screen TV, op een kaart die verkocht was door onze gemeentewerkman aan zijn schoonvader. Daarna werd er nog even doorgespeeld, tot er opnieuw een kaart vol was. Deze keer was het voor iemand uit Cormatin zelf. De controle van de kaart had net aangetoond dat de kaart inderdaad de winnende nummers bevatte, toen er, elders uit de zaal, nog een schuchter “Bingo” klonk. Ook die kaart bleek een winnende te zijn. Als er tegelijkertijd op meerdere kaarten bingo valt, beslist het lot. De twee winnaars moesten een bingoballetje uit een zak graaien, en degene met het hoogste nummer mocht zich verheugen in de echte prijs; degene met het laagste nummer werd afgescheept met een troostprijsje, te weten een potje paté uit de supermarkt. De laatkomer bleek de winnende kaart te hebben.
De kaart ging naar de organisatie, het nummer achterop de kaart werd vergeleken met de nummers van de verkochte kaarten, en toen moest de arme vrouw die controleerde omroepen wie de winnaar was en wie de winnende kaart had verkocht. Na enig gehakkel bleek de winnaar een zekere Pocahontas te zijn, uit Luxemburg, en de kaart was verkocht door Sue Nixon. De gelukkige winnaar bleek een kampeerder te zijn die in 2009 op La Tuilerie had gekampeerd en wiens Litouwse naam niet Pocahontas was maar wel met een P. begon. Hij is een trouwe lezer van deze blog, en had meteen na de eerste oproep geld overgemaakt voor een aantal kaarten. En hoewel een winnaar, moet ik hem toch een klein beetje teleurstellen; in plaats van de door hem begeerde espressomachine is hij de gelukkige winnaar van een spiksplinternieuwe draadloze stofzuiger geworden; het gaat dus niet om een oude stofzuiger waar iemand de kabel af heeft geknipt!
De overige leden van ons netwerk die kaarten hebben gekocht krijgen van ons ook nog een persoonlijk e-mailtje om uit te leggen dat ze NIET gewonnen hebben. Enfin, iedereen kocht uiteindelijk kaarten voor het goede doel, en de Amicale de Cormatin zorgt er ongetwijfeld voor dat dat geld ook dit jaar weer goed wordt besteed!

Voor onze eigen website klik hier.

zaterdag 5 februari 2011

De eenheid is zoek!

Iemand die mijn blog op Facebook volgt vermeldde in een commentaar op mijn vorige blog, dat in het deel van Bourgogne waar hij woont, in de Bresse, het hout geleverd en gemeten wordt in “moules”, en niet in “stères”. Sinds ik een baan vond in de petrochemie en daar verzeild raakte in de angelsaksische eenheden van lengte, volume, gewicht en kracht, ben ik altijd gefascineerd gebleven door archaïsche maateenheden zoals de Amsterdamse duim, de Rijnlandse roede, enz. In dit verband is het aardig te weten dat, hoewel het metrieke stelsel in Frankrijk tijdens de Franse revolutie werd ontwikkeld, onze koning Willem I de eerste was die in 1820 dit stelsel bij wet bindend verklaarde (“onze” duim werd toen gedefinieerd als 1 cm, en vervolgens in 1870 helemaal afgeschaft). Vanwege die fascinatie ben ik dus maar even in de Franse Wikipédia geklauterd om te zien hoe het nu zit met moules en stères.
De moule is een inhoudsmaat voor gekapt hout die stamt van vóór het metrieke stelsel. Niet ongewoon voor dit soort oude eenheden is de definitie streek gebonden. In de Savoie is een moule 1.6 stère, in een deel van de Haut-Savoie, de Chablais is een moule 3 stère, en in Bourgogne is een moule zoveel hout als je in een kubus met zijden van 1.33 m kunt proppen.
Die 1.33 m is oorspronkelijk ongetwijfeld een aantal (4 1/2?) Franse voeten of opgebouwd uit een andere plaatselijk bepaalde lengtemaat. Dit komt overeen met een bruto volume van 2.353 kubieke meter. Als je een stère op effectief 0.7 kubieke meter stelt, komt een moule dus neer op 3.36 stère. Volgens mijn Bressaanse zegsman is een moule 2.63 stère. Terugrekenend is een Bressaanse stère effectief ca. 0.89 kubieke meter. En dat klopt weer met de rest van zijn verhaal, waarin hij vertelt dat zijn hout wordt aangeleverd in 1.3 m lengtes, en die moet je wel netjes, en dus economisch in een kubus met zijden van 1.33 m stapelen!

Voor onze eigen website klik hier