Een literair dorp

 Jaren geleden kreeg ik een boek te leen van een Engelse vriend over de perikelen in een dorp ergens in de Beaujolais rondom de plaatsing van een urinoir.

Clochemerle

 Het ging om "Clochemerle" van Gabriel Chevallier. Na een tijdje in Frankrijk gewoond te hebben merk je pas, dat hoe kluchtig het boek ook is geschreven, het een heel aardige satire is op de tweespalt in Frankrijk met betrekking tot de scheiding van kerk en staat. Dat zie je in de "grote" politiek, maar zeker op dorpsniveau.
In een notendop: de burgemeester van Clochemerle wil een daad stellen, en besluit een urinoir te laten bouwen, vlak bij de kerk en de meisjesschool. Een geslepen dorpspoliticus als hij is, verzekert hij zich van de steun van een "intelectueel", de dorpsonderwijzer, die zwaar gekant is tegen elke inmenging in burgelijke zaken door de "conservatieve" krachten in de samenleving, in dit geval de geestelijkheid (de dorpspastoor) en de adel (de barones).

Het urinoir

Een gelovige oude vrijster, die vanuit haar raam uitzicht heeft op deze triomf van de techniek, schakelt de dorpspastoor en de barones in om een eind aan deze poel van zonde en verderf te maken. Er lopen nog een paar verhaallijnen door het boek, maar in essentie is dit waar het over gaat, op een amusante manier geschreven, een beetje in Leonard Huizinga stijl.
Nog niet zo lang geleden leerde ik, dat een dorp in de Beaujolais letterlijk model had gestaan voor Clochemerle, althans qua plattegrond, ligging en inwoners, soms met naam en toenaam. Onlangs bezochten we, om die reden, Vaux-en-Beaujolais, alias Clochemerle. Uiteraard is er een Chevallier museum, maar daarenboven is op het dorpsplein een urinoir opgericht, en is een aangrenzend gebouw verlucht met een trompe-l'oeil met scenes uit het boek, een vernuftig aangebrachte muurschildering waar door handig gebruik te maken van licht en schaduw de impressie wordt gegeven dat het "echt" is. De schaduw van de man die aan een touw vanaf een balkon bungelt illustreert dat heel aardig.

Trompe l'oeil

Ik vroeg me af of er in Nederland iets dergelijks bestaat. Voor zover ik weet wonen de meeste bekende Nederlandse romanfiguren in bestaande steden of dorpen : Dik Trom in Hoofddorp, Pietje Bell in Rotterdam, Pim Pandoer in de Imbosch bij Arnhem, Kees de Jongen in Amsterdam, Belcampo in Rijssen. Misschien zijn wij Nederlanders wel te saai voor een dorp of stad incognito.....

Wie "Clochemerle" wil lezen, in de oorspronkelijke Franse versie of in een Duitse of Nederlandse vertaling kan een exemplaar vinden op La Tuilerie de Chazelle.